Dnia 4 grudnia 2012r. w ramach naszego projektu odbyło się wyjście do Archiwum Państwowego w Szczecinie. Na miejscu w sali im. Bolesława Tuhana-Taurogińskiego poznaliśmy Panią Alicją Kościelną – kierowniczkę ds. kwerend, która opisała jego początki powstania i funkcjonowanie.

Archiwum powstało już w XII wieku, kiedy pojawiła się potrzeba zbierania akt, które na początku przechowywane były na Zamku Książęcym w bardzo niesprzyjających warunkach, w związku z czym w połowie XIX wieku zostały przeniesione do pomieszczeń w tym celu zaadoptowanych. W między czasie powstał pomysł utworzenia nowego archiwum. W 1900 roku wszczęto budowę jego gmachu, który byłby odpowiedni dla archiwaliów. W czasie II wojny Światowej z powodu obawy przed zniszczeniem dokumentów zostały one stopniowo wywożone ze Szczecina. W wyniku tej akcji na stanie archiwum pozostało około 20% wszystkich zbiorów. Po wojnie zjawił się Bolesław Tuhan-Taurogiński, który starał się przywrócić zbiory archiwalne do stanu pierwotnego. Ostatecznie udało się odzyskać tylko jakąś ich część, między innymi akta miejskie i kościelne oraz inna dokumentacja. Pod  koniec 1950 r. w magazynach archiwalnych zgromadzono ponad 4 tys. archiwaliów. Pani Alicja pokazała nam różne dokumenty i opowiadała ciekawe przypadki w nich zapisane. Niestety sami nie potrafiliśmy ich odczytać, ponieważ większość z nich była stworzona w języku łacińskim i niemieckim. Jednym z najcenniejszych egzemplarzy pochodzących ze zbiorów archiwalnych okazała się być księga metrykalna Chojny, pochodząca z 1501 roku, w której można znaleźć dużo ważnych informacji, a także ciekawostek z życia codziennego ówczesnych mieszkańców, takich jak chociażby historia matki która zabiła własne dziecko, ale o dziwo nie potraktowali jej jako dzieciobójczyni tylko pochowali na cmentarzu miejskim.

Zaraz po obejrzeniu ksiąg i wysłuchaniu informacji na ich temat zostaliśmy zaproszeni na wycieczkę po archiwum. Pierwszą salą do jakiej weszliśmy była biblioteka utworzona w 1824 roku, w której rzucił mi się w oczy piękny drewniany stół oraz stara masywna szafa. Pani Kościelna zapoznała naszą grupę z dr Janiną Kosman, która zapoznała nas z pracą swojej komórki. W gablotach znajdowały się stare księgi, głównie Dzieje Pomorza, które oprócz starych druków napisanych do roku 1800 i XIX wiecznych ksiąg są najcenniejszymi zbiorami biblioteki, a także najcenniejszymi zbiorami w Polce związanymi z historią naszego regionu.

Następnym pomieszczeniem odwiedzonym przez nas była pracownia naukowa im. Profesora Henryka Lesińskiego, w której istnieje możliwość udostępnienia wybranych archiwaliów każdemu chętnemu. Jedynym warunkiem jest wypełnienie kwestionariusza oraz  znajomość języków obcych, głównie języka niemieckiego i łacińskiego, gdyż większość dokumentów jest napisana właśnie z ich wykorzystaniem. Z im starszymi dokumentami się spotykamy tym większe jest prawdopodobieństwo, że są napisane w języku łacińskim. Szczególnym zainteresowaniem cieszą się akta budowlane oraz nadzoru budowlanego, jednak przy dużej intensywności użytkowania archiwalia ulegają niszczeniu, dlatego zbiory są zapisywane pod postacią mikrofilmów. Niektóre zbiory będą niedługą udostępniane tylko w tej formie.

Ostatnim punktem zwiedzania archiwum były ponowne odwiedziny sali Tuhana-Taurogińskiego, w której serdecznie podziękowaliśmy Pani Kościelnej za oprowadzenie nas po placówce, na pamiątkę otrzymując książkę opowiadającą o wydarzenia podczas II Wojny Światowej pt. „Julek Powstaniec”.

Uważam, że ta wycieczka mnie wiele nauczyła, dzięki niej wiem np. jak szukać informacji i materiałów archiwalnych. Zobaczenie oryginalnej księgi z 1501 roku wywarło na mnie duże wrażenie. Sądzę, że możliwość udostępniania archiwaliów dla każdego jest dobrym pomysłem. Reasumując dzień zaliczam do udanych i mile spędzonych.